ארכיון אדריכלות ערבית הינו מאגר של עבודות סטודנטים מהפקולטה לארכיטקטורה ובינוי ערים בטכניון. העבודות נכתבו במהלך קורס ייעודי העוסק באדריכלות במרחב הגיאוגרפי של פלסטין/ישראל, מאמצע המאה ה- 19 ועד ימינו. כל עבודה מתמקדת ברחוב, מבנה או אתר אחד, ומציגה את מאפייניו הפיזיים וההיסטוריים הייחודיים בהקשר הרחב של המורשת האדריכלית הערבית בארץ ובמזרח התיכון, כחלק ממערך של מעברי ידע, השפעות אימפריאליות (עות'מניות ומנדטוריות) ותמורות מדיניות וכלכליות. איסוף המידע מתבצע במהלך קורס סמסטריאלי בו נחשפים הסטודנטים לשיטות תיעוד ולמושגי יסוד כגון מסורת, מורשת, רגיונליזם, אדריכלות ורנקולרית ומודרניזם. מטרת הקורס הינה למנף את תהליך הלימוד של הסטודנטים על מנת להרחיב את גוף הידע העוסק בביטוייה הפיזיים של התרבות הערבית האיזורית כנדבך מרכזי במורשת המקומית. בהיעדר ארכיון מסודר בנושא, נעזרים הסטודנטים במקורות רבים ומגוונים כגון ראיונות, אלבומי משפחה ואוספים פרטיים. תוצרי הקורס באתר 'ארכיון אדריכלות ערבית' מנגישים לציבור הרחב את הידע הרב שנצבר.
أرشيف العمارة العربيّة هو مخزونٌ لأعمال طلّاب كليّة الهندسة المعماريّة وتخطيط المدن في التّخنيون. تمّت كتابة الوظائف البحثيّة خلال مساق تناول موضوع العمارة في الحيّز الجغرافيّ لفلسطين/ إسرائيل، من أوساط القرن التّاسع عشر حتّى يومنا هذا. تتركّز كلّ وظيفة بحثيّة في شارع، مبنى أو موقع معيّن، وتعرض خصائصه الماديّة والتّاريخية الفريدة في السّياق الواسع للموروث المعماريّ العربيّ في البلاد والشّرق الأوسط، كجزء من منظومة انتقالات معرفيّة وتأثيرات إمبرياليّة (عثمانيّة وانتدابيّة/استعماريّة) وتحوّلات سياسيّة واقتصاديّة. يجري جمع المواد ضمن مساق فصليّ يتعرّف فيه الطلاب على طرق توثيق ومفاهيم أساسيّة مثل: تقاليد، موروث، الجهويّة، العمارة العاميّة والحداثة. هدف المساق هو تعزيز سيرورة التعلّم عند الطلّاب لتوسيع الدّليل المعرفيّ المتعلّق بالتّعبيرات الماديّة للثّقافة العربيّة الإقليميّة كمكوّن مركزيّ للموروث المحليّ. يشكّل غياب أرشيف منظّم في هذا الموضوع تحديًّا حقيقيًّا، ويُلزم الطّلاب بإيجاد مصادر مختلفة ومتنوّعة، بما في ذلك مقابلات، ألبومات ومقتنيات شخصيّة. منتوجات المساق في "أرشيف العمارة العربيّة" تتيح المعرفة المتراكمة في متناول الجمهور الواسع.
סגל הקורס | هيئة التدريس:
מייסדת ומרצה ראשית: אדר' רות ליברטי (2016, 2019, 2021/22) | المؤسّسة والمحاضرة الرّئيسيّة: المعماريّة روت ليبرتي-شاليڤ (2016، 2019، 2021/22)
מרצים שותפים/ות: ד"ר נטע פניגר (2016), ד"ר עידו שחר – אונ' חיפה (2021/22) | محاضرون شركاء: د. نيطاع فنيجر (2016)، د. عيدو شاحار- جامعة حيفا (2021/22)
עוזרת הוראה: אדר' שאדן חאמד (2019, 2021/22) | مدرّسة مساعدة: المعماريّة شادن حامد (2019، 2021/22)
