תקציר | ملخّص
המתחם העירוני של כיכר פייסל ומסגד אל איסתקלאל בחיפה החל להתפתח בראשית המאה ה-19, כשהחלה העיר להתפשט מחוץ לחומות דאהר אל עומר. לא ניתן להגדיר מתחם זה במדויק, אבל הוא משתרע באזור שבין הרחובות קיבוץ גלויות, שיבת ציון, פלי"ם ונתנזון. כיכר פייסל, שהוקמה בתחילת המאה ה-19, היא כיכר מרכזית בשכונת ואדי סאליב בחיפה. בשנת 1904 הקים השלטון העות'מאני בסמוך לכיכר את תחנת הרכבת החיג'אזית. בהמשך שונה מיקומה של הכיכר בהתאם לתנועה באזור. כיום מתנקזים אל הכיכר הרחובות פלי"ם, שיבת ציון (סטנטון בעבר), העצמאות וחטיבת גולני (פייסל בעבר). בדפנות כיכר פייסל בית הקברות המוסלמי הישן, מסגד איסתקלאל שנבנה אף הוא בראשית המאה ה-20, ובתי מגורים משולבי קומת מסחר, בני שתיים-חמש קומות. לפני 1948 שימשו קומות הקרקע כהמשך של שוק הזרעים שישב ברחוב עיראק (רחוב קיבוץ גלויות היום).
بدأ المجمّع المدينيّ لساحة فيصل ومسجد الاستقلال في حيفا بالتطور في مطلع القرن التاسع عشر، عندما بدأت المدينة بالتمدّد خارج أسوار ظاهر العمر. لا يمكن تعيين حدود هذا المجمّع بشكل دقيق، لكنه يمتد في المنطقة التي بين الشوارع كيبوتس جلويوت، شيفات تصيون، بال يام ونتنزون. ساحة فيصل، التي أقيمت مطلع القرن العشرين، هي ساحة مركزيّة في حيّ وادي الصليب. في عام 1904، أقامت السلطات العثمانيّة قرب الساحة محطة سكة الحديد الحجازيّة. بعد ذلك، تمّ تغيير موقع الساحة بحسب الحركة في المنطقة. في الوقت الحالي، يصبّ في الساحة شارع بال يام وشارع شيفات تسيون (ستناتون سابقًا). على جوانب ساحة فيصل هناك المقبرة الإسلامية القديمة، مسجد الاستقلال الذي بني مطلع القرن العشرين، ومبانّ سكنيّة تدمج طابقًا تجاريًا، وهي مكوّنة من طابقين إلى خمس طوابق. قبل العام 1948 استخدمت الطوابق الأرضيّة كامتداد لسوق البذور الذي كان في شارع العراق (كيبوتس جلويوت حاليًا).
לחזרה לארכיון אדריכלות ערבית | للعودة إلى أرشيف العمارة العربيّة
