תקציר | ملخّص
בית הנג'אדה, שנקרא במקור 'בית ועד השכונות הערביות', נמצא ברחוב הגיבורים (בעבר רחוב סלאח א-דין) שבשכונת חליסה, בסמוך לוואדי רושמייה, לגשר רושמייה, ולגבול השכונות רמת ויזניץ והדר ממערב. שכונת חליסה החלה להתפתח באמצע המאה ה- 19, עם היציאה מחומות העיר. בין השנים 1948-1909 היתה בשכונה תנופת בנייה של תושבים ערבים מוסלמים, וכשנבנה הבית ב- 1936, היתה שכונת חליסה כבר מיושבת בחלקה. הוא עמד בנקודת ציון אסטרטגית במעבר בין שכונת הדר לבין העיר התחתית, והשקיף על הכניסה המזרחית הראשית אל העיר חיפה. ב-1948 קמה במבנה מפקדה של ארגון הנג'אדה, ארגון נוער לאומי-צבאי ערבי. ככל הנראה נבחר מבנה זה עקב מיקומו במרחב חיפה – הוא חלש על סביבותיו והיה קרוב לדרכים ראשיות. ב-21 באפריל, לאחר לחימה של כמעט יממה, נכבש הבניין בידי ארגון ההגנה, גדוד 22. בהמשך הוא הפך לנכס נפקדים. בית הנג'אדה הוא נקודת ציון איקונית במרחב. ערבים ויהודים מביעים עניין בסיפורו ההיסטורי ובחשיבותו זיכרון הקולקטיבי של כל אחד משני העמים.
بيت النجّادة، الذي سميّ بالأصل "بيت لجنة الأحياء العربيّة"، موجود في شارع هجيبوريم (شارع صلاح الدين سابقًا) في حي الحلّيصة، بالقرب من وادي روشميا، وعند الحدود مع حي رمات فيجنتس وحي الهدار غربًا. بدأ حيّ الحلّيصة بالتطوّر في أواسط القرن التاسع عشر، مع الخروج خارج أسوار المدينة. شهد الحي نهضة عمرانيّة للسكّان المسلمين بين 1948 ، وعندما بني البيت عام 1936 ، كان حي الحلّيصة مسكونًا جزئيًا. كان موقع البيت استراتيجيًا بين – السنوات 1909 حيّ الهدار والبلد التحتى، وأطل على المدخل الشرقيّ الرئيسيّ لمدينة حيفا. في عام 1948 – أقيم في المبنى مقر قياديّ لمنظّمة النجادة- منظّمة شبابيّة قوميّة-عسكريّة عربيّة. اختير المبنى، كما يبدو، بسبب موقعه في حيّز حيفا- حيث سيطر على محيطه وكان قريبًا من الطرق الرئيسيّة. في 21 نيسان، بعد معركة استمرت يومًا تقريبًا، قامت منظّمة الهاجناه-كتيبة 22 باحتلال المبنى، الذي تحوّل لاحقًا لأملاك الغائبين. بيت النجّادة هو مَعْلَم أيقونيّ في الحيّز. يهتم العرب واليهود بقصته التاريخيّة وتكمن أهميته في الذاكرة الجمعيّة للشعبين.
לחזרה לארכיון אדריכלות ערבית | للعودة إلى أرشيف العمارة العربيّة
